آثار و برکات صدقه

جایگاه و انواع صدقه

در مورد آثار و برکات صدقه دادن از امام سجاد (ع) نقل است که صدقه ابتدا به دست خدا و سپس به دست فقیر و نیازمند می‌رسد. مکرراً در روایات و قرآن کریم به ثواب صدقه دادن، حتی به‌ میزان ناچیز اشاره شده‌ است، اما این تنها برکت این عمل نیست. بلکه فواید دنیوی آن نیز بسیار متعدد است. علاوه بر این برکات فردی، اهمیت صدقه را باید در وضعیت اجتماعی جامعه اسلامی نیز بررسی کرد. در جامعه‌ای که در آن صدقه رواج دارد، نه تنها معضلات اقتصادی، بلکه دیگر مشکلات مردم نیز با همدلی میانشان برطرف می‌شود.

 انواع صدقه

در دین اسلام همان گونه که کسب درآمد از هر راهی مجاز نیست، خرج کردن مال نیز در هر راهی درست نیست.یکی از نیکوترین راه های مورد تأیید اسلام برای صرف مال، صدقه دادن آن در راه خداست. دادن مال در راه خدا را «تصدّق» و مال داده شده را «صدقه» می نامند.

صدقات دو دسته اند: واجب و مستحب

صدقه واجب عبارت است از بخشی از اموال شخصی که با شرایطی خاص به افرادی مخصوص داده می شود، از جمله زکات، خمس و فطریه.

ولی صدقه مستحب اندازه خاصی ندارد و انسان می تواند هر مقدار از مالش را که بخواهد در راه خدا به فقرا و نیازمندان ببخشد.البته بخشش اموال در حدی که برای خود شخص ایجاد تنگدستی کند، مذموم شمرده شده است.
قرآن کریم می فرماید:مثل کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند همانند دانه ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه صددانه باشد، خداوند برای هرکس که بخواهد آن را چند برابر می کند و خدا گشایشگر داناست.

فواید صدقه دادن در آیات

در قرآن کریم نیز آیات بسیاری درباره صدقه بیان شده‌ است:

• در حقيقت مردان و زنان صدقه‏‌دهنده و آنان كه به خدا وامى نيكو داده‏‌اند ايشان را پاداش، دوچندان گردد و اجرى نيكو خواهند داشت. (حدید، آیه ۱۸)

• گفتارى پسندیده (در برابر نیازمندان‏) و گذشت (از اصرار و تندىِ آنان‏) بهتر از صدقه‌‏اى است که آزارى به دنبال آن باشد و خداوند بی‌نیاز بردبار است. (بقره، آیه ۲۶۳)

• از آنان کسانی‌اند که با خدا عهد کرده‌‏اند که اگر از کرم خویش به ما عطا کند قطعاً صدقه خواهیم داد و از شایستگان خواهیم شد. (توبه، آیه ۷۵)

• و از آنچه روزى شما گردانیده‌‏ایم انفاق کنید، پیش از آنکه یکى از شما را مرگ فرا رسد و بگوید پروردگارا! چرا تا مدتى بیشتر [اجل] مرا به تأخیر نینداختى تا صدقه دهم و از نیکوکاران باشم. (منافقون، آیه ۱۰)

فواید صدقه دادن درروایات

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می فرماید:به وسیله صدقه، رزق و روزی را برای خود نازل کنید
امام صادق علیه‌السلام فرموده است:صدقه دین را ادا می کند و برکت را برای انسان به دنبال دارد.
امام علی علیه‌السلام می فرماید:هرگاه بی چیز شدید بوسیله صدقه با خدا تجارت کنید.
همچنین پیامبر اسلام فرموده است:خداوند صدقه شمارا افزایش داده و زیاد می کند همانطور که یکی از شما فرزند خود را رشد داده و پرورش می دهد، تا این که روز قیامت در حالی که به بزرگی کوه احد رسیده است او را ملاقات می کند.
آن حضرت در جای دیگر می فرماید:صدقه بدهید، همانا صدقه مال را زیاد می کند، پس صدقه بدهید خداوند شما را مورد رحمت خویش قرار دهد.

گردآوری : واحد فرهنگی موسسه خیریه اشرف الانبیاء ص