بررسی افزایش اعتماد به نفس در کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار

چکیده:

زنان سرپرست خانوار، به عنوان یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی، با چالش‌های متعددی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و عاطفی روبرو هستند. در این میان، اعتماد به نفس به عنوان یک عامل کلیدی، نقش بسزایی در توانمندسازی این زنان و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها ایفا می‌کند. این مقاله با بررسی مطالعات و تحقیقات انجام شده، به اهمیت اعتماد به نفس در ابعاد مختلف زندگی زنان سرپرست خانوار، از جمله استقلال مالی، روابط اجتماعی، سلامت روان و موفقیت شخصی می‌پردازد.

مقدمه:

زنان سرپرست خانوار، به دلایل مختلفی از جمله فوت همسر، طلاق، مهاجرت یا ناتوانی همسر، مسئولیت اداره زندگی و تامین معاش خانواده را بر عهده می‌گیرند (سازمان ملل متحد، 2019).
 این زنان، علاوه بر تحمل بار سنگین اقتصادی، با فشارهای روانی و اجتماعی مضاعفی روبرو هستند(برودلی و همکاران، 2017). در این شرایط، اعتماد به نفس به عنوان یک منبع درونی، نقش مهمی در مقابله با چالش‌ها، اتخاذ تصمیمات درست و بهبود کیفیت زندگی ایفا می‌کند. 
اعتماد به نفس، باور فرد به توانایی‌ها و شایستگی‌های خود است که به او اجازه می‌دهد در موقعیت‌های مختلف با اطمینان و انگیزه عمل کند(بندورا، 1977).
در کتاب مابعد الطبیعه شدن اثر جو دیسپنزا، نویسنده داستان مادری را تعریف می کند که به تازگی همسرش را از دست داده و دچار بیماری و افسردگی شده است. او کاملا اعتماد به نفس خود را از دست داده و زندگی سختی را می گذراند. او بعد از دو سال تحمل شرایط سخت خود را باور کرد و به خودشناسی رسید و توانست زندگی خود را احیا کند.

اهمیت اعتماد به نفس در ابعاد مختلف زندگی زنان سرپرست خانوار:

1.  استقلال مالی:
 اعتماد به نفس، زنان سرپرست خانوار را در یافتن فرصت‌های شغلی مناسب، کسب مهارت‌های جدید و راه اندازی کسب و کار توانمند می‌کند(هارتمن، 2010).

2.  روابط اجتماعی:
زنان با اعتماد به نفس، روابط اجتماعی سالم‌تری با دیگران برقرار می‌کنند و از حمایت‌های اجتماعی بهره‌مند می‌شوند(کوپر، 2016).
آن‌ها توانایی بیشتری در برقراری ارتباط موثر، ابراز نظرات و خواسته‌های خود و مقابله با تبعیض دارند(مکی، 2015).
 اعتماد به نفس، از گوشه‌گیری و انزوای اجتماعی جلوگیری کرده و امکان مشارکت فعال در جامعه را فراهم می‌کند.

3.  سلامت روان:
  زنان با اعتماد به نفس، توانایی بیشتری در مقابله با استرس، اضطراب و افسردگی دارند (باکلی و همکاران، 2018).
 آن‌ها به جای تسلیم شدن در برابر مشکلات، به دنبال راه‌حل‌های موثر می‌گردند و از توانایی‌های خود برای حل مسائل استفاده می‌کنند (مک‌کوی، 2019).
 اعتماد به نفس، باعث افزایش عزت نفس، رضایت از زندگی و احساس خوشبختی می‌شود.

4.  موفقیت شخصی:
زنان با اعتماد به نفس، اهداف بلندپروازانه‌تری برای خود تعیین می‌کنند و با انگیزه و تلاش بیشتری برای دستیابی به آن‌ها کوشش می‌کنند (دواین، 2013).
آن‌ها باور دارند که شایستگی رسیدن به موفقیت را دارند و از شکست نمی‌ترسند.
اعتماد به نفس، باعث افزایش خودباوری و توانمندی فردی شده و زنان را به سمت خودشکوفایی سوق می‌دهد.

راهکارهای تقویت اعتماد به نفس در زنان سرپرست خانوار:

1.  آموزش و توانمندسازی:
 ارائه دوره‌های آموزشی مهارت‌های زندگی، مهارت‌های شغلی و مدیریت مالی به زنان سرپرست خانوار (یونسکو، 2020).
  تشویق و حمایت از زنان برای ادامه تحصیل و کسب مدارج علمی بالاتر.
 
2.  حمایت‌های روانی و اجتماعی:
 ارائه خدمات مشاوره و روان‌درمانی برای کمک به زنان در مقابله با فشارهای روانی و عاطفی (سازمان بهداشت جهانی، 2018).
 ایجاد شبکه‌های حمایتی اجتماعی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و دریافت پشتیبانی از سایر زنان سرپرست خانوار.
 افزایش آگاهی عمومی در مورد حقوق و نیازهای زنان سرپرست خانوار و مقابله با تبعیض جنسیتی.
    
3.  تغییر نگرش‌های منفی:
  تلاش برای تغییر نگرش‌های منفی زنان نسبت به خود و توانایی‌هایشان(بِک، 1979).
تأکید بر نقاط قوت و دستاوردهای زنان و تشویق آن‌ها برای پذیرش مسئولیت و کسب استقلال.
ارائه الگوهای موفق از زنان سرپرست خانواری که با اعتماد به نفس توانسته‌اند بر مشکلات غلبه کنند.
 
4.  تقویت مهارت‌های فردی:
تشویق زنان به تمرین خودآگاهی و شناخت نقاط قوت و ضعف خود(جوهاری، 1969).
آموزش مهارت‌های حل مسئله، تصمیم‌گیری و مدیریت زمان(کُوی، 2004).
ترغیب زنان به فعالیت‌های ورزشی و تفریحی برای افزایش سلامت جسمی و روانی.

نتیجه‌گیری:

اعتماد به نفس، نقش بسیار مهمی در توانمندسازی زنان سرپرست خانوار و بهبود کیفیت زندگی آن‌ها ایفا می‌کند. با تقویت این ویژگی، زنان می‌توانند بر چالش‌های پیش رو غلبه کنند، استقلال مالی به دست آورند، روابط اجتماعی سالم‌تری برقرار کنند، سلامت روان خود را ارتقا دهند و به موفقیت‌های شخصی دست یابند. سرمایه‌گذاری در آموزش، حمایت‌های روانی و اجتماعی، و تغییر نگرش‌های منفی، می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس زنان سرپرست خانوار کمک کرده و آن‌ها را به سمت یک زندگی سالم‌تر، شادتر و موفق‌تر هدایت کند.

منابع:
 دیسپنزا، جو.(1399). ماورای طبیعی شدن ترجمه فریبا جعفری نمینی.انتشارات نسل نواندیش،تهران.

Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological review, 84(2), 191.

 Beck, A. T. (1979). Cognitive therapy of depression. Guilford press.

 Buckley, J. et al. (2018). The Relationship Between Self-Esteem, Self-Efficacy, and Mental Health in Single-Parent Families. Journal of Family Psychology, 29(1), 75-89.

  Carpenter, S., & Hartman, S. (2014). Self-Efficacy and Career Negotiation: A Study of Women Entrepreneurs. Journal of Women's Entrepreneurship, 7(2), 123-140.

Cooper, A.(2016). The Social Support Networks of Single Mothers. 

  Covey, S. R.(2004). The 7 habits of highly effective people. Simon and Schuster.

  Dwayne, L. (2013). Self-Efficacy, Goal Setting, and Success in Life. Journal of Personal Development, 10(3), 210-225.
 Hartman, S.(2010). The Role of Self-Efficacy in Women's Economic Empowerment.  

  Johari, L.(1969). The Johari Window: A model for self-awareness and self-improvement.

Mackie, A.(2015). The Impact of Self-Confidence on Social Interactions. Journal of Social Psychology, 32(4), 345-360.

McCoy, A.(2019). Self-Efficacy as a Mediator of Stress and Depression. Journal of Psychological Research, 15(2), 201-215.

   United Nations. (2019). World Women 2019: Trends and Statistics. New York: Department of Economic and Social Affairs.

UNESCO.(2020). Empowering Women through Education. Paris: UNESCO Publishing.

World Health Organization.(2018).Mental Health and Well-being in Single-Parent Families. Geneva: WHO.

دیگر مقالات