تأثیر ربات‌های هوشمند در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به زنان سرپرست خانوار

مقدمه

هوش مصنوعی به عنوان یکی از فناوری های پیشرفته و نوآورانه، در حال حاضر در حوزه های مختلف زندگی انسانها به کار گرفته میشود و تأثیرات گسترده ای بر جوامع و ساختارهای اجتماعی دارد.

یکی از حوزه هایی که هوش مصنوعی می تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد، حوزه سالمت و بهداشت و درمان است.

 استفاده از الگوریتم ها و سیستم های هوش مصنوعی در تشخیص بیماریها، پیش بینی و پیشگیری از آنها، تصمیم گیری بالینی، بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و حتی تعیین زمان بستری بیماران، از جمله مواردی هستند که می توانند توسط هوش مصنوعی بهبود یابند(بحر کاظمی و محمودی، 1403، 165).

 یکی از گروه‌های اجتماعی که به طور خاص می‌تواند از این فناوری‌ها بهره‌مند شود، زنان سرپرست خانوار هستند. این مقاله به بررسی تأثیر ربات‌های هوشمند در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به این گروه می‌پردازد و به چالش‌ها و فرصت‌های موجود اشاره می‌کند.

هوش مصنوعی در حال حاضر توسط شرکت های داروسازی و بیوتکنولوژی، مراکز تحقیقاتی و درمانی، بیماران و متخصصان و ارائه دهندگان مراقبت های درمانی مورد استفاده گسترده قرار می گیرد.

همچنین به افراد زیادی در تشخیص و درمان بیماری ها کمک کرده و بیماران را در مسیر برنامه های درمانی خود نگه می دارد(خوشه بست باغسنگانی و همکاران، 1403). ربات‌های هوشمند به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که قادر به انجام وظایف پیچیده و یادگیری از تجربه‌های خود هستند. این ربات‌ها معمولاً از الگوریتم‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های هوشمند استفاده می‌کنند.

مفهوم ربات‌های هوشمند و کاربرد آن‌ها در بهداشت و درمان:

رباتیک که خود یکی از زیرشاخه های هوش مصنوعی به شمار می رود، یکی از هیجان انگیزترین تحولاتی می باشد که در عرصه درمان و بهداشت صورت گرفته است(خوشه بست باغسنگانی و همکاران، 1403).

چالش‌های زنان سرپرست خانوار در حوزه بهداشت و درمان:

زنان سرپرست خانوار معمولاً با چالش‌های مختلفی در زمینه بهداشت و درمان مواجه هستند:

دسترسی محدود به خدمات بهداشتی: این زنان به دلایل مختلف از جمله مسئولیت‌های خانوادگی و عدم وجود امکانات حمل و نقل، ممکن است نتوانند به موقع به خدمات بهداشتی دسترسی پیدا کنند.

فشار اقتصادی: هزینه‌های بالای درمان‌ها و خدمات بهداشتی می‌تواند بار مالی سنگینی را به این زنان تحمیل کند.

عدم آموزش: کمبود اطلاعات پزشکی و عدم دسترسی به مشاوره‌های تخصصی ممکن است منجر به تصمیمات نادرست در مورد سلامت آن‌ها و خانواده‌شان شود( احمدنیا و کامل قالیباف، 1396 ،118 الی 124).

تأثیر ربات‌های هوشمند در بهبود خدمات بهداشتی

دسترسی به اطلاعات و مشاوره بهداشتی: ربات‌ها می‌توانند به عنوان مشاوران بهداشتی عمل کنند و اطلاعات به‌روز در مورد مشکلات بهداشتی، داروها و راه‌حل‌های درمانی را ارائه دهند. این موضوع می‌تواند به تصمیم‌گیری آگاهانه زنان کمک کند.

مراقبت‌های پزشکی از راه دور: با استفاده از ربات‌های هوشمند، امکان برقراری تماس و مشاوره از راه دور با پزشکان فراهم می‌شود، که به ویژه در مناطق دورافتاده و برای زنانی که نمی‌توانند سفر کنند، بسیار ارزشمند است.

یادآوری و مدیریت داروها: ربات‌ها می‌توانند به زنان سرپرست خانوار یادآوری کنند که چه زمان داروهای خود را مصرف کنند و اطلاعاتی درباره عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی ارائه دهند.

پشتیبانی سلامت روانی: ربات‌های هوشمند می‌توانند به عنوان همراهان هوشمند برای کاهش اضطراب و استرس عمل کنند و به این زنان کمک کنند تا احساس تنهایی نکنند.

کاهش هزینه‌ها: استفاده از ربات‌های هوشمند در ارائه خدمات بهداشتی به کاهش هزینه‌ها و بار مالی کمک می‌کند و زنان می‌توانند از مشاوره‌های با کیفیت و کم‌هزینه برخوردار شوند.

موسسات خیریه به عنوان سازمان های مرد نهاد که با این اقشار آسیب پذیر در ارتباط هستند، می‌توانند با بهره‌گیری از ربات‌های هوشمند به طریق مختلف به خانواده‌های تحت حمایت خود کمک کنند.

 در زیر به برخی از پیشنهادات در این حوزه می پردازیم:

 1. مشاوره بهداشتی از راه دور

موسسات خیریه می‌توانند با استفاده از ربات‌های هوشمند به خانواده‌های تحت حمایت مشاوره‌های پزشکی و بهداشتی آنلاین ارائه دهند. این مشاوره‌ها می‌توانند شامل اطلاعات در مورد بیماری‌ها، سبک زندگی سالم، و مراقبت‌های بهداشتی باشند. این خدمات به ویژه برای افرادی که به دلایل اقتصادی یا جغرافیایی نمی‌توانند به پزشک مراجعه کنند، مفید خواهد بود.

 2. یادآوری‌های دارویی

ربات‌های هوشمند می‌توانند به عنوان سیستم‌های یادآور عمل کرده و به اعضای خانواده‌های تحت حمایت هشدار دهند که چه زمانی باید داروهای خود را مصرف کنند. این کار می‌تواند به جلوگیری از فراموشی و همچنین بهبود روند درمان کمک کند.

3. آموزش و توانمندسازی

موسسات خیریه می‌توانند برنامه‌های آموزشی مبتنی بر ربات‌های هوشمند را برای خانواده‌های تحت حمایت ایجاد کنند. این برنامه‌ها می‌توانند شامل اطلاعات بهداشتی، مشاوره‌های مالی و مهارت‌های زندگی باشند که به توانمندسازی فردی و خانوادگی کمک می‌کند.

4. خدمات روانشناسی و حمایتی

ربات‌های هوشمند می‌توانند به عنوان مشاوران مجازی در زمینه سلامت روان عمل کنند و به زنان و مادران سرپرست خانوار کمک کنند تا احساس تنهایی نکنند و درباره مشکلات خود صحبت کنند. این خدمات می‌توانند شامل اطلاعات در مورد استراتژی‌های مدیریت استرس و اضطراب باشند.

 5. جمع‌آوری داده‌ها

موسسات خیریه می‌توانند از ربات‌های هوشمند برای جمع‌آوری داده‌ها و نظارت بر نیازهای بهداشتی و آموزشی خانواده‌های تحت حمایت استفاده کنند. این داده‌ها می‌توانند برای بهبود خدمات و شناسایی مشکلات اصلی کمک کننده باشند.

با پیاده‌سازی این پیشنهادات، موسسات خیریه می‌توانند به بهره‌وری بیشتر و افزایش تأثیرگذاری خدمات خود کمک کنند و به بهبود کیفیت زندگی خانواده‌های تحت حمایت بپردازند.

نتیجه‌گیری

با توجه به چالش‌ها و نیازهای خاص خانواده‌های تحت حمایت موسسات خیریه، بهره‌گیری از ربات‌های هوشمند می‌تواند به عنوان یک راهکار نوآورانه و مؤثر در ارائه خدمات بهداشتی و اجتماعی شناخته شود. این ربات‌ها نه تنها قادر به ارائه مشاوره‌های بهداشتی از راه دور و یادآوری‌های دارویی هستند، بلکه می‌توانند به تسهیل دسترسی به اطلاعات، آموزش‌های مدیریتی و روانشناسی و همچنین ایجاد شبکه‌های اجتماعی کمک کنند.

از این رو، سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های هوشمند و توسعه برنامه‌های مربوط به استفاده از ربات‌ها می‌تواند به توانمندسازی خانواده‌های تحت حمایت کمک کند و به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها منجر شود. در نهایت، این اقدامات نه تنها بر اساس اصول انسانی و اجتماعی به حمایت از این خانواده‌ها می‌پردازند، بلکه زمینه‌ساز بهبود مستمر جامعه نیز خواهند شد. با یک برنامه‌ریزی مدون و استفاده صحیح از فناوری‌های نوین، موسسات خیریه می‌توانند به عنوان نیروی محرکه‌ای برای تغییرات مثبت در زندگی خانواده‌های تحت حمایت خود عمل کنند.

منابع :

1- بحر کاظمی،م. محمودی، ا.(1403)."تاثیر هوش مصنوعی بر رعایت حق سالمت و خدمات بهداشت و درمان.مجله مطالعات حقوق و سالمت.

2- خوشه بست باغسنگانی، ج. خوشه بست باغسنگانی،م. امیدی گلدیانی،ا. شمشیری فرخد، ا.(1403)."نقش و تاثیر هوش مصنوعی و رباتیک در حوزه سلامت و درمان".هشتمین کنفرانس بین المللی پژوهش های کاربردی در علوم و مهندسی.

3-احمدنیا،ش. کامل قالیباف،آ.(1396)."زنان سرپرست خانوار در تهران: مطالعة کیفی تجربیات، چالشها و ظرفیت های آنها". فصلنامة علمي ـ پژوهشي رفاه اجتماعي.

4- کاربرد هوش مصنوعی در بهداشت و درمان