زنان سرپرست خانوار در برنامه ششم توسعه

به گزارش عصر امروز، پدیده خانوارهای زن‌سرپرست به دلایل مختلف در جامعه ما رو به افزایش است و زنان سرپرست خانوار از جمله اقشار آسیب‌پذیری هستند که در اثر عواملی مانند فوت، طلاق، اعتیاد همسر، ازکار افتادگی و .... وارد گردونه مسائل اجتماعی شده‌اند و در سال‌های اخیر تعداد آن‌ها روبه فزونی گذاشته است. به همین منظور چندی پیش طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار ارائه شد تا بر اساس آن زنان سرپرست خانوار در چارچوب یک فرآیند شناسایی، توانمند و با دریافت تسهیلات و ابزار تولید وارد عرصه کارآفرینی شوند. این طرح در مرحله پایلوت در شهرری اجرا شد و قرار بود برای اجرای کشوری آن در برنامه ششم توسعه لحاظ شود.

فازهای اجرایی طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
در پایلوت طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، دو فاز تعریف شد؛ فاز اول آن شامل تهیه بانک اطلاعاتی جامع از زنان سرپرست خانوار، کارآفرینان و خیرین و سازمان‌های مردم‌نهاد، از طریق ارسال نرم‌افزار به دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط و مدارس و مراکز خصوصی حمایت‌کننده و تجمیع اطلاعات بود که به اتمام رسید و فاز دوم آن که مرحله توانمندسازی زنان سرپرست خانوار بود شامل آموزش‌های اولیه زنان سرپرست خانوار جهت تغییر نگرش و تصحیح باورهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آموزش مهارت‌های فنی‌وحرفه‌ای به زنان واجد شرایط توانمندسازی، انجام بررسی‌های منطقه‌ای در زمینه شناخت فرصت‌های شغلی و ارائه طرح‌های مناسب تهیه و تدوین طرح‌های اشتغالزایی با اولویت مشاغل تولیدی و خانگی (شامل نساجی، تهیه زیورآلات، صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی و ..) به‌صورت فردی، تعاونی و خانگی، انجام هماهنگی‌ها و حمایت به منظور اعطای تسهیلات جهت تهیه ابزار تولید، برنامه‌ریزی و هماهنگی جهت واگذاری فضاهای مناسب جهت تولید محصولات، انجام هماهنگی‌های لازم جهت ارائه مجوز تولید و کسب و کار و تسهیل روند ادامه کار، اجرای طرح بازاریابی داخلی و خارجی جهت عرضه محصولات، تخصیص و یا احداث فضای مناسب و ویژه تولیدات و دستاوردهای زنان سرپرست خانوار (بازارهای خود اشتغالی) به منظور پایداری شغلی و امنیت اقتصادی تولیدکنندگان از طریق ارائه آموزش‌ها و مهارت‌های شغلی و کارآفرینی و سایر مهارت‌های ارتباطی بود که به علت کمبود بودجه، به طور کامل به اجرا درنیامد.

در انتظار اجرای ملی طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
اوایل سال گذشته بود که زهرا ساعی؛ مشاور وقت امور بانوان استانداری تهران اعلام کرد بانک اطلاعاتی زنان سرپرست خانوار 16 شهرستان استان تهران تکمیل شده و 8 هزار زن سرپرست خانوار در استان شناسایی شده‌اند. به گفته او همچنین در سال 93، فاز اول طرح توانمندسازی این زنان به اجرا رسید و سال 94 اتمام فاز دوم توانمندسازی و ارایه آموزش‌های لازم به این زنان در جهت توانمندسازی آن‌ها در دستورکار قرار دارد.
در این راستا در خردادماه سال 94 دو کارگاه تولید پوشاک و جوراب با حضور سهیلا جلودارزاده؛ مشاور وقت امور بانوان وزیر صنعت، معدن و تجارت در روستاهای گل‌تپه و طالب‌آباد بخش قلعه‌نو شهرستان ری افتتاح شد که 40 نفر از زنان سرپرست خانوار در این کارگاه‌ها مشغول به‌کار شدند. همچنین، طبق اعلام زهرا ساعی، تفاهم‌نامه‌ای با سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای به‌منظور ارایه آموزش به زنان سرپرست خانوار امضا و قرار شد در زمینه‌هایی مانند دام‌پروری، کشاورزی، صیفی‌جات، سنگ‌های تزئینی و صنایع دستی آموزش‌ها و امکاناتی به زنان سرپرست خانوار شهرستان ری داده شود.
از سوی دیگر، شهیندخت مولاوردی؛ معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده، سال گذشته اعلام کرد که اگر مدل حمایتی اجراشده در پایلوت شهرری مؤثر واقع شود، تا آخر تابستان 94 این آمادگی وجود دارد که این طرح به‌صورت ملی اجرا شود که البته این اتفاق تا پایان سال 94 رخ نداد و طبق گفته جلودارزاده، مشکلات مالی مانع از اجرای کشوری این طرح شد. پس از آن بود که مولاوردی از گنجاندن طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در برنامه ششم توسعه خبر داد و گفت که تلاش می‌کنیم این طرح را در برنامه ششم بگنجانیم و به این ترتیب از ظرفیت‌های تمام سازمان‌هایی که در این حوزه فعالیت‌ می‌کنند، بهره‌برداری و آن‌ها را مدیریت کنیم.

ماده 95 برنامه ششم توسعه و طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
در بخشی از ماده ۹۵ قانون برنامه ششم توسعه آمده است: "دولت مکلف است به منظور پیشگیری و کاهش آسیب‌های اجتماعی، نسبت به تهیه طرح جامع کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی با اولویت اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، کودکان کار و مفاسد اخلاقی مشتمل بر محورهای ذیل اقدام کند به گونه‌ای که آسیب‌های اجتماعی در انتهای برنامه به 25 درصد میزان کنونی کاهش یابد".

در بخش چهارم این اقدامات، ذیل عنوان«حمایت از زنان سرپرست خانوار»آمده است:
"تهيه و اجراي كامل طرح جامع توانمندسازي زنان سرپرست خانوار توسط دولت تا پايان برنامه. معاونت امور زنان رياست جمهوري با همكاري وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي و ساير نهادهاي ذي‌ربط تهيه و تصويب برنامه مذكور در هيئت وزيران و نظارت بر اجرایي شدن آن را برعهده دارد".

لزوم رفع ابهام در حوزه زنان سرپرست خانوار در برنامه ششم توسعه 
زهرا ساعی در 27 دی ماه در گفت‌وگو با خبرنگاران ضمن ابراز تأسف از عدم حمایت ویژه از زنان سرپرست خانوار، گفت: متأسفانه ما قوانینی مربوط به حوزه زنان سرپرست خانوار که بتواند حمایت ویژه‌ای از این زنان داشته باشد نداریم و متولی خاصی هم در این زمینه وجود ندارد.
او تصریح کرد: هر چند مباحث مالی حوزه زنان بدسرپرست یا سرپرست خانوار را کمیته امداد تقبل می‌کند اما تنها مبالغ بسیار پایین و قطره‌چکانی به صورت ماهانه به این زنان کمک می‌شود؛‌ درصورتی‌که متأسفانه این زنان دریافتی دیگری ندارند. ما می‌بینیم که بسیاری از این زنان جوان هستند که سرپرست خانوار بوده و زندگی بسیار سختی دارند. در این میان زنان بدسرپرست نیز با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با انتقاد از این‌که متأسفانه زنان سرپرست خانوار و یا بدسرپرست متولی خاصی ندارند، خاطرنشان کرد: در قوانین و مواد برنامه ششم توسعه،‌ در مواردی که ممکن بود بر اساس آن حمایتی صورت گیرد (چه در بحث آسیب‌ها و چه در موضوع رفاه) کلمه «زن سرپرست خانوار» را اضافه کردیم. به عنوان مثال بحث حمایت از قشر محروم در برنامه ششم مطرح شده که پیشنهاد دادیم واژه زنان سرپرست خانوار و کودکان کار را اضافه کردند. همچنین پیشنهاد رفع ابهام در مواردی را نیز ارائه کردیم و فراکسیون زنان هم در بحث اضافه کردن این مواد تلاش بسیاری کرد.

تلاش می‌کنیم در قانون اساسی متولی خاصی را برای زنان سرپرست خانواده مشخص کنیم
ساعی در ادامه با اشاره به این‌که باز هم لازم است مواردی در حوزه زنان در برنامه ششم رفع ابهام شود، گفت: به رییس مجلس هم این موضوع را انتقال دادیم که با نگاه زنان سرپرست خانوار بندهایی به این مواد اضافه شود. همچنین بحث بازنشستگی پیش از موعد این زنان را مطرح و بر حمایت‌های ویژه از آن‌ها تأکید کردیم و خوشبختانه به تصویب رسید، کما این‌که به دنبال این هستیم که بتوانیم در قانون اساسی کشور هم متولی خاصی را برای این زنان مشخص کنیم.